Co to są probiotyki?
Terminem probiotyki określa się żywe drobnoustroje, które podawane w odpowiednich ilościach wywierają korzystny efekt zdrowotny. Do drobnoustrojów o działaniu probiotycznym należą przede wszystkim bakterie wytwarzające kwas mlekowy z rodzaju Lactobacillus (np. L. rhamnosus GG) i Bifidobacterium (np. B. Lactis Bb12). Inne drobnoustroje tradycyjnie zaliczane do probiotyków to drożdżaki Saccharomyces boulardii.
Skąd zainteresowanie probiotykami?
Drobnoustroje o właściwościach probiotycznych są znane od tysiącleci. Aktualne zainteresowanie nimi wiąże się z dynamicznym rozwojem wiedzy na temat mikrobioty i jej wpływu na stan zdrowia.
Dlaczego przyjmowanie probiotyków jest ważne?
Uznanie roli mikrobioty w utrzymaniu zdrowia oraz jako czynnika wywołującego wiele chorób sprawia, że modyfikacje mikrobioty, między innymi poprzez podawanie probiotyków, cieszą się ogromnym zainteresowaniem.
Czy wszystkie szczepy np. Lactobacillus to probiotyki?
Zgodnie z definicją, dany szczep jest probiotykiem, jeżeli zawiera żywe drobnoustoje, a podawany w odpowiednich ilościach wywiera korzystny efekt zdrowotny, (co musi być udokumentowane wynikami wiarygodnych badań). Danego szczepu nie można uznać za probiotyk, jeżeli są to drobnoustroje zabite lub nie ma udokumentowanego ich korzystnego działania. Reasumując, sam fakt, że mamy do czynienia z Lactobacillus nie oznacza, że to jest probiotyk.
Czy wszystkie szczepy np. Lactobacillus mają takie same właściwości?
Właściwości probiotyków są w znacznej mierze szczepozależne. Każdy ze szczepów wymaga oddzielnych badań w celu określenia jego właściwości probiotycznych i skuteczności w ściśle określonej sytuacji klinicznej. Wyniki badań przeprowadzonych z określonym szczepem probiotycznym nie mogą być wykorzystywane, jako dowód skuteczności innych, niepoddanych ocenie szczepów.
Dlaczego Lactobacillus rhamnosus GG (LGG®) jest dobrym probiotykiem dla dzieci?
LGG® należy do bardzo dobrze przebadanych probiotyków. Najlepiej udokumentowana jest rola LGG® w leczeniu chorób przebiegających z biegunką. Dostępne dane naukowe uzasadniają stosowanie LGG® w leczeniu ostrej biegunki infekcyjnej (dzieci) oraz w zapobieganiu biegunce związanej ze stosowaniem antybiotyków (dzieci i dorośli). Można rozważyć zastosowanie LGG® w zapobieganiu biegunce szpitalnej.
Zapobiegawcze podawanie LGG® dzieciom uczęszczającym do żłobka lub przedszkola zmniejsza częstość występowania zakażeń, zwłaszcza układu oddechowego. Można rozważyć próbę zastosowania LGG® u dzieci z zespołem jelita drażliwego. LGG® uważany jest generalnie za bezpieczny i dobrze tolerowany.
Gdzie poza suplementami diety można stosować probiotyki?
Probiotyki bywają też dodawane do produktów fermentowanych (np. jogurtu, kefiru). W tej ostatniej postaci określane są, jako tzw. żywność funkcjonalna.
Czy dawka probiotyku ma znaczenie? Czy im więcej, tym lepiej?
W chwili obecnej nie można podać ogólnych zasad dawkowania probiotyków. Uzasadnione wydaje się być stosowanie takiej dawki, która w badaniu przeprowadzonym u ludzi, z określonym szczepem probiotycznym, wykazała korzystny efekt. Nie ma danych, że im więcej tym lepiej. Wydaje się, że konieczne jest podanie pewnej minimalnej dawki, ale dalsze zwiększanie nie ma prawdopodobnie znaczenia. Pewną zależność efektu klinicznego od zastosowanej dawki wykazano tylko w niektórych schorzeniach (np. w biegunce związanej z antybiotykoterapią).
Źródło: Wywiad z prof. Hanną Szajewską
Profesor dr. hab. med. Hanna Szajewska jest profesorem i kierownikiem Katedry Pediatrii Akademii Muzycznej w Warszawie. Pomimo jej dużego zainteresowania żywieniem pediatrycznym, jej badania koncentrują się na probiotykach i prebiotykach. Sekretarz Generalny Towarzystwa Gastroenterologii, Hepatologii i Żywienia Dzieci (ESPGHAN). Od marca 2014 r. jest redaktorką naczelną czasopisma Journal of Pediatric Gastroenterology and Nutrition.
